ویژگیهای یک ارتباط

ارتباط یک تبادل است .

نظریه پردازان قدیمی همچون شنون و ویور ( 1949 ) ارتباط را فرآیندی خطی میدانستند که طی آن منبع پیام را فرمول بندی و به گیرنده منتقل می کند . اما اکنون دیدگاه های تبادلی جای این نظریه را گرفته اند . در این دیدگاه ماهیت پویا و متغیر این فرآیند مورد توجه است و بر تاثیر و تاثر ارتباط برقرار کنندگان بر یکدیگر در یک سیستم دو سویه تاکید می شود ( مایرزو مایرز Myers & Myers   ، 1985 )

ارتباط اجتناب ناپذیر است

بنظر واتزلاریک و دیگران ( 1967 ) و شفلن ( 1974 ) در موقعیتهای اجتماعی که افراد از حضور هم آگاهند و تحت تاثیر کارهای یکدیگر هستند گریزی از ارتباط نیست . بنظر کارسون " هرگاه رفتار طرفین وابسته به یکدیگر باشد و حتی اندکی نفوذ بیان فردی وجود داشته باشد می توان گفت که دو طرف با هم ارتباط دارند.

ارتباط هدفمند است

یکی دیگر از ویژگیهای ارتباط هدفمندی آن است . طرفین ارتباط هدفهایی دارند آنها می خواهند از ارتباط خود نتیج? مطلوبی بگیرند . ( برگر ، 1989 ) در این دیدگاه کارکردی ارتباط پدیده ای بی هدف و بی فایده نیست بلکه افراد می خواهند از ارتباطات خود به نتیجه ای برسند . همین هدفمندی است که نیروی محرک? ارتباط را افزایش می دهد و تبادل مورد نظر را جهت دار می کند .

به نظر کلرمن ( 1992 ) یکی از نشانه های هدفمندی ارتباط این اسن که ارتباط به فعالیت تنظیم شده تبدیل شود ، یعنی ارتباط برقرار کنندگان صحبتها و اعمال خود را متناسب با اهداف خود و الزامات موجود پی ریزی کنند این نکته با نظر وینوگراد .... ( 1981 ) مبنی بر اینکه " تمامی چیزهایی که طرفین در برخوردهای اجتماعی خود ابراز می کنند ماحصل طرحی است برای تحقق یک هدف " هماهنگی کامل دارد .

هدفمندی ارتباط بدین معنی نیست که الزاماً هوشیاری کامل بر جریان ارتباط حاکم باشد ، علیرغم اینکه تعهد ، کنترل و آگاهی از جمله بخشهای بسیار مهم مفهوم ارتباط ، به عنوان فعالیتی ماهرانه هستند اما ظاهراً بسیاری از زنجیره های قبلاً تمرین شده را می توان در پس ذهن نیز انجام داد . ( برشید 1983) ما پس از سبک مهارتها می توانیم آنها را بدون تفکر هوشیارانه انجام دهیم .

ارتباط چند بعدی است

 یکی دیگر از ویژگی های مهم ارتباطات چند بعدی بودن آنهاست ، چون پیامها به ندرت بصئرت جداگانه و مجزا مبادله می شوند واتسویک و دیگران(‌1967 ) متوجه شدند که فرآیند ارتباط در دو سطح مجزا اما به هم مرتبط روی میدهد . سطح اول مرتبط به محتواست .... و با موضوع اصلی مرتبط است .

مثلاً صحبت دربار? فیلم دیشب ، انتخاب رستوران و موضوعات دیگر ، این مسائل موضوع گفتگو را تشکیل می دهند و وقتی به آنجه در هنگام ارتباط روی داده فکر می کنیم ، معمولاً همین مسائل به ذهن ما خطور می کند .

ارتباط سطح دومی نیز دارد که کمتر مشهودند . مثلاً فرانکی هویت در حین مذاکره دربار? رابطه و یا تعریف ارتباط از سوی تعامل کنندگان ، تعامل کنندگان با انتخاب موضوع بحث بخصوص با انتخاب کلمات و شکلهای ابراز ، لهجه ها ، سرعت گفتار و کل ویژگی ها و رفتارهای غیرکلامی به اراد? خود کنترل یا برداشت می پردازد . (گاتمن 1959)

ایجاد برداشتی صحیح و مطلوب در اذهان چند فایده مهم دارد . اشلنکر ( 1986 )

از جمله اینکه علاوه بر پاداشهای مادی ، منافع اجتماعی همچون تایید ، دوستی و اقتدار را در پی هم دارد .

گاتمن ( 1959 )بر اهمیت حفظ صورتکها که در ابراز ارزشمندی شخص هستند توسط بازیگران اجتماعی تاکید می ورزد . صورتک عبارتست از ابراز ارزشمندی خودمانی در حضور دیگران . گاتمن متوجه شد که بازیگران اجتماعی نه تنها سعی می کنند صورتک خود را حفظ کنند . بلکه مراقب هستند تا صورتک طرف مقابل را نیز با اعتبار نسازند . براون و لوینسون    brown & levinson   ( 1978 ) معتقدند که کودک بودن شیوه ای برای کاهش احتمال لو رفتن صورتک است .

این دو بعد ارتباط ( محتوا و رابطه ) با هم پیوند پیچیده و تنگاتنگی دارند و ویلمویت wilmet   ( 1987 ) معتقد است هر اظهاری ، معنایی رابطه ای دارد و روابط به شیو? ( غیر مستقیم ) رنگ آمیزی می شوند .بندرت در مورد خود رابطه صحبت می کنیم .

ارتباط برگشت ناپذیر است .

به بیان ساده می تونا گفت وقتی چیزی را گفتیم دیگر نمی توانیم آن را پس بگیریم . گاهی به فاش کردن یم راز ، اعتماد دیگران را از خودمان سلب می کنیم اما دیگر کار از کار گذشته است و گفته ما برگشت نا پذیر است . البته منظور این نیست که نمی توان پیامد های شخصی و رابطه ای این عمل را اصلاح کرد . ما برای اصلاح و وقایع و برای آنکه کمتر سرزنش شویم باید ماجرا را دوباره تعریف کنیم . به همین خاطر به مکانیزم شرح شرح (    account   ) متوسل می شویم . منظور ما از شرح ، توضیح دادن اعمال به هم و شکل آفرینی است .

مک لوفین ( mc loughlin    ) و دیگران ( 1983 ) به دو روش اشاره می کنند .

( معذرت خواهی و توجیح ) . توجیه یعنی مقصر جلوه دادن عوامل بیرونی ( مثلاً به دلیل تهدید یا شکنجه اطلاعات را فاش کردم به هر حال ،این وجود پس از فاش کردن اطلاعات برای دیگران ، دیگر آن اطلاعات محرمانه نخواهد بود

موانع ارتباطی چیست ؟

موانع ارتباطی ، پاسخ های دارای احتمال خطر بالا به شمار می آیند ، یعنی پاسخهایی که اغلب اثزی منفی بر ارتباط دارند . وقتی که یک یا چند تن از افراد در حال تعامل ، گرفتار فشار روانی ( stress   ) باشند احتمال بیشتری وجود دارد که این موانع ظاهر شود . اثرات ناگوار موانع ارتباطی بسیار زیاد و متنوع است اما در اغلب موارد یا عزت نفس طرف مقابل را کاهش می دهند و منجر به تحریک حالت دفاعی ( defensiveness    ) مقاومت و رنجش می شوند و یا به وابستگی ، گوشه گیری ، احساس شکست یا بی کفایتی می انجامد . ضمن آنکه این احتمال را نیز کاهش می دهند کع فرد دیگر خود راه حل مشکل خویش را بیابد . هر مانع علاوه بر آنکه که یم مسدود کننده احساس (   feeling blocker    ) است یعنی از احتمال اینکه فردی دیگر به شکلی سازنده احساساست واقعی خود را بیان کند می کاهد . اگر بطور مکرر بکار رود ، چون با خطر افزایش پیامدهای منفی همراه است می تواند به آسیب دائمی رابطه نیز منجر شود .

دوازده سد ارتباطی را می توان به سه مقوله اصلی تقسیم کرد :

1 ) قضاوت ( judgment   ) :

1- انتقاد ؛   2- نامگذاری ؛   3- تشخیص گذاری ؛ 4- ستایش همراه با ارزیابی؛

2 ) ارائ? راه حل ( sending solution   ) :

5 – دستور دادن ؛   6- تهدید ؛    7 – اخلاق سازی ؛   8- طرح سؤالات زیاد و نامناسب ؛    9 – نصیحت ؛

3 ) اجتناب از نگرانیهای طرف مقابل :

 10- منحرف سازی ؛    11- بحث منطقی،   12- اطمینان آفرینی ؛

انتقاد (criticizing         ) : ارزیابی منفی از فرد دیگر و اعمال و نگرش های آنها "‌تو خودت باعث این مشکل شدی به خاطر دردسری که گرفتارش هستی ؛ نمی توانی دیگران را سرزنش کنی "

نام گذاری ( name calling   ) : خوار و خفیف کردن و یا دادن یک عنوان کلیشه ای به شخص دیگر ( مثلاً عجب آدم خنگی ) ، روشن فکر " تو مرد بی احساسی هستی "

تشخیص گذاری ( diagenosing ) : تجزیه و تحلیل رفتار فردی دیگر و بازی کردن نقش یک روانشناس مبتدی .

ستایش همراه با ارزیابی ( prasing evautively   )

شهید دکتر مصطفی چمران  :

خدایا  ..

     آنان که به من بدی کردند مرا هشیار کردند .

            آنان که از من انتقاد کردند به من راه و رسم زندگی آموختند.

                            آنان که به من بی اعتنایی کردند به من صبر و تحمل آموختند.

                                             آنان که به من خوبی کردند به من مهر و وفا آموختند.

***         خدایا به همه اینان که باعث تعالی دنیا و آخرت من شدند خیر و نیکی برسان***